Er bestaat ongetwijfeld tusschen Kabbalah en Vrijmetselarij een nauw verband waaraan dan ook geen bestudeerder van beide richtingen zal twijfelen. Reeds ieder vrijmetselaar valt het op dat verschillende symbolen aan het Oude Testament en andere Joodsche geschriften ontleend zijn: de Tempel van K:.S:.„ de woorden en paswoorden in verschillende graden, de beide zuilen en vooral de legende van den derden graad. Maar behalve deze er opvallende overeenkomsten zijn er nog andere, die niet zoo duidelijk in het oog springen en daaronder zijn in de eerste plaats te noemen die symbolische voorstellingen, die verband houden met het philosophisch systeem der Kabbalah, zooals dit belichaamd is in de emanatie-leer der Sephiroth. Over dit systeem is reeds zoo herhaaldelijk geschreven, dat ik alleen datgene aanstip, dat voor goed begrip van daaraan volgende onmisbaar is. Volgens de kabbalistische opvatting is vóór het tot ontstaan komen der schepping alleen Ain Soph, het niet bestaande, het eindelooze. Hieruit komt voort de eerste Sephira, Kether, de Kroon, waaraan nog een groot aantal andere namen gegeven worden, zoo als het Eerste Punt, de Oude, het Witte Gelaat, enz, Hieruit kwam voort de tweede Sephira Chokmah gewoonlijk vertaald met Verstand. De eerste is een mannelijke (positieve) kracht, de tweede een vrouwelijke (negatieve).
De vierde Sephira uit de derde voortvloende is Gedulah (Glans) of Chesed (Genade of Liefde) de vijfde Geburah (Kracht) of Pachad (Vrees of Gerechtigheid) de zesde Tiphereth (Schoonheid) de zevende Netzach (Glans) de achtste Hod (Zegepraal) de negende Jesod (Grondslag) en de tiende Maikuth (Rijk) of Schekinah.
Deze tien Sephiroth worden gewoonlijk als nevenstaand afgebeeld. Zij vormen daarbij drie zuilen, de eerste, vrouwelijke, bestaande uit Binah, Geburah en Hod, de tweede, neutrale, uit Kether, Tiphereth, Jesod en Malkuth, de derde, mannelijke, uit Chockmah, Gedulah en Netzach. Wanneer we nu de Sephiroth en hun vertalingen nader bezien dan bemerken we dat de naam Geburah op de eerste zuil Kracht beteekent, de naam Tiphereth op de tweede zuil Schoonheid en de naam Chokmah op de derde Wijsheid. We hebben hier dus de oorsprong van de 3 kl:. LL:. en tevens van de drie Z:. waarop naar gezegd wordt de Loge steunt.
Nu blijken twee van de door ons gebruikte woorden ontleend te zijn aan den tweeden driehoek dien de tien Sephiroth maken en een aan den bovensten driehoek. In de Kabbalah zelf worden de drie zuilen meestal genoemd naar de hoekpunten van den tweeden driehoek. Het zou te ver voeren alle mogelijkheden op te sommen, die er toe geleid hebben, dat bij ons een verwisseling tusschen de hoekpunten der beide rechthoeken heeft plaats gehad. Een afdoende verklaring is mij niet bekend. Vaststellende echter, dat in de Kabbalah de drie zuilen naar den tweeden driehoek genoemd worden dat de drie zuilen verband houden met de drie kl:. LL:. in onzen T:. kunnen we een relatie aannemen tusschen de drie kl:. LL:. En de tweede driehoek van den Sephirothboom. Zou dan de bovenste driehoek verband houden met de drie gr:. LL:.? Daar is veel voor te zeggen. Chokmah en Binah worden als mannelijk en vrouwelijk voorgesteld. Worden dezelfde krachten niet gesymboliseerd door P:. en W:., de P:. het bewegelijke van den Geest de W:. het onbewegelijke van de stof? De B:. ligt opengeslagen op Joh. I: 1, In het beginne was het Woord en het Woord was bij God. Van Kether, de Kroon, de eerste Sephiroth wordt gezegd, dat hij in eeuwigheid verblijf hield in Ain Soph, eigenlijk een was met Ain Soph en de eenige was die uit Ain Soph voortkwam, daar alle andere Sephiroth weer uit hem emaneerden. Dit alles en nog meer wijst er duidelijk op, dat de Kether der Kabbalah dezelfde is als het Woord van Johannes en we hebben dus de drie eerste Sephiroth bij ons gesymboliseerd in B:. P:. en W:.
Er is echter in die drie gr:. LL:. nog meer. De tien Sephiroth worden op velerlei wijzen in groepen verdeeld. Een dezer is de verdeeling in drie en zeven en er wordt aangenomen, dat de eerste drie de voornaamsten zijn, waarin de geheele schepping ligt besloten en de zeven de uit de drie voortvloeiende krachten, die het heelal scheppen. Deze opvatting is niet uitsluitend kabbalistisch. zij komt in bijna alle còsmogonien voor. Het feit echter, dat de zeven uit de drie voortkomen en dus daarin verborgen liggen is op bewonderenswaardige wijze in onze drie gr:. LL:. gesymboliseerd. P:. en W:. vormen een […] zeshoek, die tezamen met den B:. de […], de zevenheid vormen. Er konden moeilijk gelukkiger symbolen gekozen worden om uit te drukken, hoe de zeven in de drie besloten liggen en daaruit voort komen.
Die zeven lagere Sephiroth worden niet alleen zooals gezegd beschouwd als de Zeven krachten die werken aan den opbouw van het heelal maar ook als de krachten die de ontwikkeling van den mensch leiden. Zij vormen en ontwikkelen dus zoowel den macrocosmos als den microcosmos. Wij vinden beide denkbeelden in de Vrijmetselarij gesymboliseerd.
In den Sohar (Het boek van de glans) een der belangrijkste kabbalistische boeken, worden allerlei beschouwingen aan de lagere zeven Sephiroth gewijd. Zoo wordt o.a. gezegd dat ze vergeleken kunnen worden moet Oosten, Zuiden, Westen, Noorden, Hoogte, Diepte en Midden. Hierbij treft het ons dat bij het beantwoorden der catechismus-vragen de vorm der L:. aangegeven wordt als: van opgang tot ondergang der zon, van middag tot middernacht en van het oppervlak der aarde tot de hemelen en haar middelpunt. Dit is, met andere woorden, precies hetzelfde. De L:. kan dus vergeleken worden met de wereld, waarin deze zeven krachten werken, en is dus een symbool van dit meer dan alleen stoffelijk heelal. Dit is daarom des te meer waarschijnlijk omdat het “langwerpig vierkant” der voorafgaande catechismusvraag ook reeds daarop wijzen kan.
Maar ook de zeven krachten als werkende aan den mensch, in dit geval den candidaat, vinden we in ons Rituaal echter beter in het Engelsche dat der Antients als in dat, gevolgd in de Nederlandsche LL:. In het Engelsche rituaal immers zijn de Vr:. M:. 1e en 2e Opz:. Oost, West en Zuid geplaatst precies als de kl:. LL:. bij ons en bovendien wordt in een der cathechismus antwoorden gezegd, dat de 3 Z:. voorgesteld worden door Vr: 1e en 2e
Opz:. Zuilen, woorden, 3 Hoofdoff:. passen daar volkomen bij elkaar en wij behoeven niet te aarzelen de eerste drie der lagere zeven Sephiroth hiermede in verband te brengen. Voor het tweede drietal der zeven hebben we weer een paar van tegenstellingen in de beide diakens, die ook voortdurend als zoodanig optreden ; zij staan b.v. bij alle gewichtige momenten steeds aan weerszijden van den Cand:..
Het lijkt misschien eenigszins gewaagd om de Binnend:. Als “Dritter im Bunde” te noemen, maar het komt te mooi uit, omdat dan de Buitend:. ook verband kan houden met de tiende Sephira. De Buitend:. is de Schakel tusschen Loge en Buitenwereld; evenzoo is Malkuth de tiende Sephira de schakel tusschen de Atziluth-wereld de wereld der goddelijke tien Sephiroth en de lagere de Briah-wereld, die der aartsengelen.
Dit zijn slecht eenige grepen uit het vele, dat bestudeerders van beide richtingen opvalt en dat bovendien alleen den 1° betreft. Het zou aanbeveling verdienen indien door samenwerking van bestudeerders der Kabbalah een overzicht verkregen werd van alle punten van overeenstemming. Degenen die hieraan zouden willen medewerken noodig ik uit dit aan de redactie mede te deelen.
F.E.F.
Gepubliceerd in het Bulletin van de Nederlandse federatie van Le Droit Humain in 1922